Тлумачальная запіска

У сучасным свеце прыкметна ўзрасла цікавасць да народнай мастацкай творчасці. Народная творчасць захоўвае традыцыі пераемнасці пакаленняў, уплывае на фарміраванне мастацкага густу.

Народ стагоддзямі імкнуўся ў мастацкай форме выказаць свае адносіны да жыцця, прыроды, сваё разуменне прыгажосці. Аднымі з распаўсюджаных і даступных прыродных матэрыялаў, які з даўніх часоў выкарыстоўвалі народныя майстры ў сваёй творчасці, з’яўлялася саломка.

Гэты прыродны матэрыял, які дае вялікія магчымасці для развіцця творчай актыўнасці, інтуіцыі і фантазіі слухачоў.

Рэгіянальны кампанент у дэкаратыўна-прыкладным мастацтве дазваляе арганізаваць заняткі, накіраваныя на вывучэнне прыродных асаблівасцей краю, нацыянальнай культуры, народных рамёстваў.

Заняткі ў аб’яднанні па інтарэсах ”Саламяныя цуды“ дапамагаюць чалавеку разумна і цікава бавіць свой вольны час, абуджаюць дапытлівасць, любоў да ведаў.

Праграма з’яўляецца актуальнай, бо яна накіравана на стварэнне ўмоў для творчага развіцця дарослых, на развіццё матывацый да пазнання беларускага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, адраджэння рэгіянальных народных рамёстваў. Зварот да гісторыі, традыцый, народнай творчасці на занятках абумоўлены важнай задачай выхавання патрыятызму, павагі да культурнай спадчыны сваёй малой радзімы.

Праграма мае сацыяльна-педагагічную накіраванасць і арыентавана на развіццё асобы чалавека, фарміраванне і развіццё творчых здольнасцей, задавальненне яго індывідуальных патрэб у інтэлектуальным, маральным удасканаленні, арганізацыю вольнага часу.

Мэта: развіццё творчых здольнасцей і духоўна-маральных якасцей асобы шляхам далучэння слухачоў да вытокаў і традыцый дэкаратыўна-прыкладной творчасці.

Задачы:

пазнаёміць з разнастайнымі тэхналагічнымі прыёмамі выканання вырабаў з прыроднога матэрыялу - саломкі;

развіваць матывацыю дарослых да пазнання і творчасці;

далучаць да актыўнай творчай дзейнасці, да гісторыка-культурных, народных традыцый і звычаяў малой радзімы, краіны.

Праграма разлічана на двухтыднёвы курс навучання: па 3 гадзіны чатыры разы ў тыдзень.

Для работы неабходны наступныя інструменты: клей ПВА, нажніцы, разцы, картон, калька капіравальная, папера, ніткі, іголкі, шыла, нож, тканіна, шаблоны.

Абавязкова наяўнасць аптэчкі для аказання першай медыцынскай дапамогі.

Тэматычны план

Змест праграмы

1. Саламяныя ”павукі“

Віды саломкі: жытняя, аўсяная, пшанічная і іншыя. Падвясныя дэкаратыўныя канструкцыі. Віды саламяных ”павукоў“. Ромб і яго разнавіднасці. Асноўныя прынцыпы канструявання рамбічных і пірамідальных ”павукоў“. Саламяныя ”павукі“ і іх дэкаратыўнае афармленне.

Практычная работа. Падрыхтоўка саломы да работы: нарэзка, чыстка, сартаванне. Выраб рамбічных і пірамідальных модуляў ”павукоў“. Зборка падвеснай канструкцыі саламянага ”павука“. Выраб дэкаратыўных элементаў: ”пацерка“, ”пэндзлікі“, ”сонейка“. Афармленне канструкцыі ”павука“.

2. Аплікацыя саломкай

Майстры саломапляцення Віцебшчыны. Аплікацыя саломкай як від дэкаратыўна-прыкладной творчасці. Дэкаратыўныя ўласцівасці саломкі: пластычнасць, колер, бляск. Кампазіцыя. Асноўныя законы кампазіцыі. Кампазіцыйны цэнтр. Этапы работы над малюкам. Улік напрамку саломкі пры рабоце над аплікацыяй. Спалучэнне святла, ценяў, тонаў. Стылізацыя.

Практычная работа. Распрацоўка эскіза дэкаратыўнага пано. Выраб дэталей аплікацыі. Падрыхтоўка асновы пано. Нанясенне малюнка на тканіну, картон. Выкананне аплікацыі. Дэкаратыўнае афармленне пано ”Вясковы пейзаж“, ”Летні букет“, ”Буслы“.

3. Саломапластыка

Традыцыі беларускай саламянай пластыкі. Віды пляцення: прамое, вітое, плоскае.

Плоскае пляценне. Уласцівасці плоскіх пляцёнак. Тэхналогія вырабу плоскіх пляцёнак, спосабы падаўжэння саломы. Выраб плоскіх пляцёнак ”касічка“ з 3-х саломін, ”зубатка“ з 4-х саломін.

Вітое пляценне. Віды і ўласцівасці вітога пляцення. Тэхналогія вырабу вітой пляцёнкі з 5-ці саломін, спосабы падаўжэння саломы, спосабы звужэння, пашырэння і заканчэння вітых пляцёнак. Прымяненне вітых пляцёнак.

Практычная работа. Выраб сувеніраў ”Падкова“, ”Кукла“, ”Птушка“. Дэкаратыўнае афармленне вырабаў пляцёнкамі і дэкаратыўнымі элементамі.

Чакаемыя вынікі

Слухачы павінны

ведаць:

матэрыялы і асноўныя інструменты, якія выкарыстоўваюцца пры рабоце;

асаблівасці прыроднага матэрыялу, яго ўласцівасці, этапы падрыхтоўкі матэрыялу да работы;

асноўныя тэхналагічныя этапы і прыёмы выканання вырабаў з саломы;

асноўныя законы кампазіцыі;

паслядоўнасць пабудовы модуляў саламяных ”павукоў“, прыёмы дэкаратыўнага афармлення саламяных павукоў;

тэхналогію выканання вырабаў з выкарыстаннем розных тэхнік пляцення;

прыёмы дэкаратыўнага афармлення вырабаў;

тэхніку бяспекі працы;

умець:

выкарыстоўваць тэарэтычныя веды пры выкананні практычнай работы;

бачыць і перадаваць прыгажосць навакольнай рэчаіснасці, выкарыстоўваючы матэрыялы адпаведнага колеру і фактуры;

выконваць вырабы і дэкаратыўныя элементы з саломы;

валодаць базавымі прыёмамі пляцення, аплікацыі;

афармляць гатовыя вырабы;

карыстацца інструментамі і прыладамі;

валодаць правіламі бяспечнай працы пры рабоце з саломкай.

Літаратура і інфармацыйны рэсурс

1. Деревянко, А.В. Поделки из природных материалов / А.В. Деревянко. – Ростов н/Д (Волшебная мастерская. Мои первые шедевры).
2. Дриленок, В.М. Декоративно-прикладное искусство и дизайн: основы плетения из различных материалов: метод. Рекомендации / В.М. Дриленок, В.И. Коваленко. – Витебск, 2000.
3. Дубровская, Н.В. Поделки из природных материалов / Н.В. Дубровская. – Астрель : СПб : Сова, 2011.
4. Загребаева, Л.В. Плетение из соломки, бересты и лозы / Л.В. Загребаева. – Минск : Миринда, 2003.
5. Народныя мастацкія рамёствы Беларусі / Уклад. Я.М. Сахута. - Мн. : Беларусь, 2001.
6. Новикова И.В. Поделки из природных материалов / И.В. Новикова, худож. Г.В. Соколов, О.М. Падерина: - Ярославль : ООО ”Академия развития, 2012. (Своими руками: просто и красиво).
7. Преображенская, В.Н. Волшебная соломка / В.Н. Преображенская. – М. : T8RUGRAM / PИПОЛ классик, 2017.
8. Репина, Т.А. Художественные изделия из соломки / Т.А. Репина. - Мн. : Беларусь, 2006.
9. Репина, Т.А. Аппликация соломкой / Т.А. Репина. – Минск : Беларусь, 2012.
10. Сахута, Я.М. Беларускае народнае мастацтва / Я.М. Сахута. – Мінск : Беларусь, 2011.
11. Уладзімірская, В.В. Саломапляценне. Ілюстраваны майстар-клас / В.В. Уладзімірская. - Минск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2017. (Энциклопедия народного мастера).
12. Федористова, Н.Л., Хитько И.П., Шерикова, М.П. Соломенных дел мастера Витебщины / Н.Л. Федористова, И.П. Хитько, М.П. Шерикова. – Витебск : САМП, 2009.
13. Федотов, Г.Я. Плетение из сухих трав / Г.Я. Федотов. – М. : ЭКСМО-ПРЕСС, 2002.
14. Музейный комплекс старинных народных ремёсел и технологий [Электронный ресурс] Режим доступа: http://www.dudutki.by. Дата доступа: 12.03.2020 г.
15. Народные куклы из природных материалов [Электронный ресурс] Режим доступа: https://www.rukukla.ru/article/coloma/. Дата доступа: 24.03.2020 г.
16. Ремёсла, промыслы, рукоделие [Электронный ресурс] Режим доступа https://www.hnh.ru/handycraft/2011-01-23-1 Дата доступа: 07.04.2020 г.
17. Технологии обработки бересты. Инструмент [Электронный ресурс] Режим доступа http://www.severberesta.ru/handling-birch-bark.html Дата доступа: 11.04.2020 г.
18. Основные навыки работы с глиной. Техники лепки [Электронный ресурс] Режим доступа: https://www.leonardo-master.com/?page=23 Дата доступа: 11.04.2020 г.
19. Поделки из природных материалов своими руками: интересное, весёлое и полезное увлечение для детей и взрослых [Электронный ресурс] Режим доступа http://nacrestike.ru/master-klassy-po-rukodeliyu/raznye-vidy-rukodeliya/podelki-iz-prirodnyh-materialov-svoimi-rukami Дата доступа: 12.03.2020 г.